English
Modern Dünyada Elli Bilişsel Önyargı
Bilişsel önyargılar, insanı insan yapan bir şey olarak yaygın şekilde kabul edilmektedir. Her gün, düşünce sürecimizdeki sistematik hatalar, çalışma şeklimizi etkilemektedir. Modern dünyada bunlar, ilişkide olduğumuz ileri teknoloji ürünleri ile aramızda da oluşmaktadır.
Yapay zekanın etkin şekilde kullanıldığı tavsiye sistemleri, bizler için kişiselleştirilmiş hizmetler sunmaktadır. Ancak algoritmaların bizim adımıza seçimlerimizi ele geçirmesine ne ölçüde izin veriyoruz ya da vermeli miyiz? Bu durumda nasıl davrandığımız incelendiğinde birkaç önyargı belirgin hale gelmektedir:
- Otomasyon Yanlılığı ve
- Google Etkisi
Spotify, Netflix gibi eğlence mecraları kullanıcının ürün içindeki gezintileri, içeriklerde bekleme süreleri, puanlamaları ve etkileşimleri gibi pek çok verisinden yola çıkarak makine öğrenmesi yaklaşımları vasıtasıyla kişisel yatkınlıklarınıza uygun güncel öneriler sunmaktadır. Ürün üzerinde daha çok zaman geçirdiğinizde, daha çok veri üretmeniz karşılığında en uygun öneriler sunan uygulamaya karşı koymak çok daha zor bir hale gelmektedir. Bu, alışveriş platformları, reklamlar ya da sosyal medya mecraları içindeki haber akışları için de geçerlidir. Bunun adına “Otomasyon Yanlılığı” denmektedir.
Eskiden olduğu gibi düzinelerce kitap içinde bulmakta zorlandığımız bilgileri birkaç anahtar kelime kullanarak ulaşabilmekteyiz. Bu yüzden not almak ya da aklımızda tutmaya çalışmak çok demode görünmektedir. Hemen her bilgiyi Google’da bulabileceğimizi bildiğimizden aklımızda tutmaya çabalamadığımızdan unutmaya daha eğilimliyiz. Buna “Google Etkisi” denmektedir. Anlaşılan modern beyinlerimiz Google’da bulamayacağımızı düşündüğü bilgileri hafızada tutmaya çalışmakta ancak gerisini nasılsa yine bulurum diyerek unutmayı tercih etmektedir.
Aşağıdaki tabloda günlük hayatımızda farkına bile varmadığımız; davranışlarımızı, kararlarımızı ve düşüncelerimizi etkileyen 50 ön yargıya yer verilmektedir. Bu önyargılara bakıldığında, yapay zekâ teknolojisinden kaynaklı önyargı endişelerini bir kez daha düşünmek faydalı olacaktır.
Yazının orijinaline şuradan ulaşabilirsiniz.
